Featured

Neurony lustrzane: Jak otaczający nas świat kształtuje nasze myśli i działania

Neurony lustrzane, odkryte w latach 90. XX wieku przez Giacomo Rizzolattiego i jego współpracowników, zrewolucjonizowały rozumienie nauczania i interakcji społecznych [1]. Te specjalne komórki nerwowe aktywują się podczas wykonywania różnych czynności, ale – co ciekawie – również podczas obserwacji, gdy inna osoba wykonuje tę samą czynność.

W skrócie, jeśli widzimy, że ktoś się uśmiecha, to my też mamy ochotę się uśmiechnąć, jeśli ktoś ziewa to my też otwieramy buzię. Mniejsze znaczenie dla dziecka ma to co rodzic mówi, za to ogromne to co robi. Dzieci nas obserwują i to dla nich jest najważniejsze w poznawaniu świata.

Wpływ neuronów lustrzanych wykracza poza prostą naśladowczą działalność. Odgrywają one kluczową rolę w empatii, rozumieniu intencji innych i są fundamentem dla nauczania przez przykład. Dzięki temu mechanizmowi uczucia i emocje naszych bliskich, są nieświadomie wchłaniane, wpływają na kształtowanie postaw, przekonań i postrzeganie świata.

Nauczyciel i neurony lustrzane

W kontekście edukacji, wiedza jest ważna, ale sposób jej przekazywania jest równie istotny. Pasja, entuzjazm i autentyczność nauczyciela mogą być tak samo znaczące, co treść nauczania. Szczególnie jeśli chcemy zainteresować drugą osobę jakimś tematem.

Neurony lustrzane uczniów reagują na emocje nauczyciela, a to zwiększa ich zaangażowanie i ułatwia proces nauki. Słowa profesora Ludwika Hirszfelda, który zwykł mawiać „Żeby zapalać innych, samemu trzeba płonąć” [2] – wydają się idealnie pasować do obecnego stanu wiedzy na temat neuronów lustrzanych.

Wiara w to co przekazujemy i sprzedajemy

“Mówi się, że dobry sprzedawca wierzy w produkt, który sprzedaje. Jeżeli sam nie jest przekonany do produktu lub usługi, które sprzedaje, to prawdopodobnie go nie sprzeda. Szczere stwierdzenie sprzedawcy, że on też używa tego konkretnego produktu, jest najlepszą możliwą rekomendacją.” [3]

W kontekście neuronów lustrzanych, obserwując osoby odnoszące sukcesy, widzimy, że wspólnym mianownikiem jest głęboka wiara w własną ideę. To przekonanie jest odczuwane przez innych i inspiruje. Podobnie, jak sprzedawcy, którym udaje się przekonać do swoich produktów, muszą w nie wierzyć.

Kogo słuchasz w życiu

Choć wydaję się, że mamy własne zdanie, to jest ono często odzwierciedleniem tego co zaobserwowaliśmy lub usłyszeliśmy. Zatem niebagatelne znaczenie ma również to, kogo słuchamy i kim się otaczamy. Kiedyś słyszałem, że jesteśmy mieszanką pięciu osób, z którymi spędzamy najwięcej czasu. Odnosząc to do neuronów lustrzanych, powyższe stwierdzenie nabiera szczególnego znaczenia. W erze mediów społecznościowych, profilowanych reklam i dostępu do ogromnej ilości treści, warto przyjrzeć się temu, komu ufamy i z jakich źródeł czerpiemy informacje. Czy robimy to świadomie, czy biernie pochłaniamy podsuwane nam treści.

Otoczenie ma znaczenie

Rozumiejąc działanie neuronów lustrzanych, warto zastanowić się, czy łatwo jest wprowadzać zmiany w naszym zachowaniu, postawach i przekonaniach, gdy otoczenie pozostaje niezmienne i prezentuje odmienne podejście do zmian. Czasem zastanawiam się, co tworzy fundament naszej tożsamości, gdy wyłączymy wpływ otoczenia. Co by było, gdybyśmy urodzili się w zupełnie innym miejscu na świecie? Co pozostałoby z naszego „ja”, gdybyśmy odseparowali się od wpływów zewnętrznych? Czy nasze wartości również ewoluują pod wpływem osób, które nas otaczają? To niewątpliwie temat na kolejny wpis. Tymczasem, warto pamiętać, że otoczenie ma znaczenie, a my często mamy wpływ jak je dobieramy.

Neurony lustrzane przypominają nam, że nasze zachowanie i przekazywanie wiedzy mają znaczenie nie tylko dla nas samych, ale także dla innych. To skomplikowany mechanizm, który kształtuje relacje społeczne, procesy nauczania i zdolność do inspiracji innych – to idea, którą odzwierciedla również moja książka "27 dobrych praktyk ułatwiających pracę z ludźmi" do której lektury serdecznie Cię zachęcam.

Piśmiennictwo:

Giacomo Rizzolatti, Laila Craighero THE MIRROR-NEURON SYSTEM, Annual Review of Neuroscience, Vol. 27: 169-192, March 5, 2004
Kierzek A, Kuciel-Lewandowska J, Paprocka-Borowicz M, Pozowski A. Professor Ludwik Hirszfeld in his relations with students and junior researchers. Adv Clin Exp Med. 2013 Nov-Dec;22(6):909-14. PMID: 24431322.
Szymon Słoma “27 dobrych praktyk ułatwiających pracę z ludźmi” 2024

Przeczytaj także: